Phosphoric acid

Phosphoric acid (กรดฟอสฟอริก)

รหัส 1000000025

คุณสมบัติ
สูตรเคมี	H3PO4
มวลต่อหนึ่งโมล	98.00 g/mol
ลักษณะทางกายภาพ	white solid or colourless, viscous liquid (>42 °C)
ความหนาแน่น	1.885 g/mL (liquid) 1.685 g/mL (85 % solution) 2.030 g/mL (crystal at 25 °C)
จุดหลอมเหลว	42.35 °C (anhydrous) 29.32 °C (hemihydrate)
จุดเดือด	158 °C (decomp)
ความสามารถละลายได้ในน้ำ	5.48 g/mL
pKa	2.148, 7.198, 12.375
ความหนืด	2.4–9.4 cP (85% aq. soln.) 147 cP (100 %)

            กรดฟอสฟอริก เป็นกรดชนิดหนึ่งที่ใช้กันในอุตสาหกรรมหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นผงซักฟอก สบู่ หรือแม้แต่ในน้ำอัดลม ฯลฯ กรดฟอสฟอริกมีสูตรโมเลกุล H3PO4 น้ำหนักโมเลกุล 98.0 ความถ่วงจำเพาะ 1.834 ที่อุณหภูมิ 180 ซ. จุดหลอมเหลวที่อุณหภูมิ 42.350 ซ. เป็นของเหลวใส ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ละลายได้ในน้ำและแอลกอฮอล์ หรือเป็นผลึกใสขึ้นอยู่กับความเข้มข้นและอุณหภูมิ กรดฟอสฟอริกร้อยเปอร์เซ็นต์ จะอยู่ในรูปผลึกใส กระบวนการผลิตเกิดจากการทำปฏิกิริยาระหว่างกรดซัลฟุริกหรือกรดเกลือ กับหินฟอสเฟต

เราใช้กรดฟอสฟอริกในอุตสาหกรรมหลายประเภท ที่สำคัญ ได้แก่

-          ใช้ในอุตสาหกรรมผลิตสารพวกฟอสเฟต เช่น ที่ใช้ในผงซักฟอก สบู่ ปุ๋ย ใช้ผสมเป็นวัสดุอุดฟัน

-          ใช้ในอุตสาหกรรมโลหะ สำหรับขัดผิวโลหะ ชุบโลหะ กัดเงาชิ้นงานอะลูมิเนียม

-          เป็นส่วนผสมชนิดหนึ่งในน้ำอัดลม

-          ใช้เป็น electrolyte สำหรับเซลล์เชื้อเพลิงชนิดกรดฟอสฟอริก ( Phosphoric acid fuel cells หรือ

PAFC ) เซลล์เชื้อเพลิงนี้มักใช้ในเครื่องใช้ไฟฟ้าบางประเภทและในอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการ

ขนส่งบางชนิด

-          สารที่ใช้ในการทำความสะอาด ( cleaning agents ) ในกระบวนการแปรรูป ผลิตภัณฑ์สัตว์น้ำ

-          ใช้แก้ไขค่า pH ของน้ำที่ใช้รดกล้วยไม้ ( ในกรณีที่ค่า pH สูง )

-          เป็นส่วนประกอบในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดพื้นผิวประเภทกรด

-          ใช้ในอุตสาหกรรมยา อาหาร

            ถึงแม้ว่ากรดฟอสฟอริกจะมีประโยชน์หลายอย่างแต่ถ้าได้รับกรดชนิดนี้โดยตรงในปริมาณที่มากพอ ก็สามารถจะก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายได้ อันตรายต่อผู้ที่สัมผัสอาจเกิดขึ้นได้โดยทางการหายใจ การสัมผัสทางผิวหนังเป็นสำคัญ หากกินเข้าไปด้วยความตั้งใจหรือไม่ตั้งใจก็ตามจะทำให้ปวดท้องอย่างรุนแรงและรู้สึกคลื่นไส้ด้วย

การปฐมพยาบาล

สำหรับการปฐมพยาบาลผู้ที่ได้รับกรดฟอสฟอริกสามารถทำได้โดย

-          กรณีเมื่อสูดดม : ให้รับอากาศบริสุทธิ์ และนำส่งแพทย์

-          กรณีเมื่อสัมผัสที่ดวงตา : ให้ชะล้างออกด้วยน้ำที่ไหลผ่านอย่างน้อย 15 นาที โดยลืมตากว้าง

และนำส่งพบจักษุแพทย์ทันที

-          กรณีเมื่อสัมผัสสารที่ผิวหนัง : ให้ชะล้างออกด้วยน้ำปริมาณมาก ทาด้วยพอลีเอทิลีน-

ไกลคอล 400 จากนั้นถอดเสื้อผ้าที่เปื้อนออกทันที

-          กรณีที่กลืนกินเข้าไป : ถ้าผู้ป่วยยังมีสติให้ดื่มน้ำปริมาณมาก ๆ ( หลายลิตรถ้าจำเป็น ) ไม่

ควรทำให้อาเจียน ( อาจทำให้เกิดการกัดทะลุ ) นำส่งแพทย์ทันที

            จะเห็นได้ว่ากรดฟอสฟอริกมีประโยชน์ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ แต่ควรมีการใช้ในปริมาณที่พอเหมาะและปฏิบัติตามคำแนะนำของผลิตภัณฑ์แต่ละชนิด ทั้งนี้เพื่อความปลอดภัยต่อตัวเราเองและสิ่งแวดล้อม

เอกสารอ้างอิง

https://www.dss.go.th/images/st-article/cp_1_2549_ortho-phosphoric-acid.pdf

https://www.th.wikipedia.org/wiki/กรดฟอสฟอริก